Papa Seçimi Başlıyor: Kardinaller Kilit Altında
Papa Francesco’nun 21 Nisan’da vefatının ardından, Katolik Kilisesi’nin 267. papasının seçileceği süreç, bugün başlıyor.
Tüm dünyadan gelen kardinaller, 7 Mayıs Çarşamba günü 16.30’da Sistine Şapeli’ne kapalı dualar eşliğinde toplanacak ve 1,4 milyar katoliğe ruhani liderlik edecek yeni papayı seçmek için ilk oylarını kullanacaklar.
Latince’de “anahtarla kilitli” anlamına gelen “konklav” (cum clave) süresince, seçici kardinallerin dış dünyayla bağlantısı tamamen kesilecek.
Vatikan’daki Santa Marta Konuk Evi’nde konaklayacak olan kardinaller, cep telefonu ve akıllı saat gibi cihazları kullanamayacak, televizyon, radyo, gazete takip etmeleri de yasak olacak.
Vatikan basın ofisi, seçim süresince Vatikan Şehir Devleti topraklarında bulunan mobil telekomünikasyon sinyal iletim sistemlerinin devre dışı bırakılacağını duyurdu.
Ancak papa seçimi için beklenen kalabalıkların toplanacağı San Pietro Meydanı, bu uygulamanın dışında tutulacak.
Şapelde ve misafirhanede, olası sızıntıları engellemek için gizli mikrofon gibi aygıtların taraması da yapılacak.
Kardinallerin kalacağı konuk evinde görevli personel, gizlilik yemini ederek, seçim süresince aileleriyle iletişime geçemeyecek ve kardinallerle iletişimleri büyük ölçüde kısıtlanacak.
Hem seçim sürecinin gizli kalması hem de dış etkilerden uzak kalabilmek adına getirilen gizlilik yasaklarını ihlal edenler, kiliseden aforoz edilme cezasıyla karşı karşıya kalacaklar.
Nasıl Oy Veriyorlar?
Papa seçimine “konklav” adı verilmesinin nedeni, kardinallerin gerçekten anahtarla kilitli bir mekana hapsedilmesidir.
Sistine Şapeli’nde tören yöneticisi, bütün kardinallerin yerlerini aldıktan ve yemin ettikten sonra “herkes dışarı” anonsunu yapacak ve şapelin kapıları kilitlenecek.
Bu aşamadan sonra, kardinallere üzerinde “Yüce Papa olarak seçiyorum” yazan oy pusulaları dağıtılacak ve her biri adayın ismini yazacak.
Kardinaller oy pusulalarını katlayıp sunaktaki sandığa götürecek ve Latince bir yeminle oy atacak.
Ardından seçim denetçileri, oyları karıştırıp açacaklar. İlk iki görevli pusuladaki ismi kontrol ettikten sonra üçüncüsü ismi yüksek sesle okuyacak. Oylar kayda geçirildikten sonra pusulalar yakılacak.
İlk gün sadece bir oylama yapılacak, ardından her gün sabah ve akşam olmak üzere toplamda 4 oylamaya geçilecek.
13 oylama sonucunda bir papa seçilemezse bir gün ara verilecek, ardından yedişer oylamalı 3 tur daha yapılacak.
Seçim sonucunun belirlenememesi durumunda, en fazla oyu alan iki isim arasında bir oylama yapılacak, fakat üçte iki oy çokluğu şartı devam edecek.
En uzun konklav süresi 5 gün ve 14 oylama ile 1922 seçiminde yaşanmışken, en kısa süreli olanı 3 oylamayla sonuçlanan 1939 seçimi olmuştur. 2013’teki seçimde Papa Francesco 5. oylamada seçilmişti.
Eğer 3’te 2 oy çokluğuna ulaşılamazsa pusulalar, siyah duman çıkaran yardımcı maddelerle birlikte yakılacak ve süreç devam edecek.
Seçimin geçerli sayılabilmesi ve seçilen papanın görevi kabul etmesi için gereken oy çokluğuna ulaşıldığında, sobaya beyaz duman çıkaran maddeler (potasyum klorat, laktoz ve reçine) eklenerek haberi duyurulacak.
Sistine Şapeli’nin çatısına yerleştirilen bacadan beyaz duman çıkmasıyla, seçimi takip edenlerin, Katolik Kilisesi’nin yeni bir papa seçtiğine dair bilgi sahibi olmaları sağlanacak.
Yeni papanın kimliğinin açıklanmasına kadar geçen süre boyunca dualar edilecek, kardinaler yeni papaya bağlılık yemini edecek ve yeni papanın giydirilmesi ritüelleri gerçekleştirilecek.
Son olarak, San Pietro Bazilikası’nın balkonundan “Habemus papam” (papamız var) anonsuyla yeni papanın kimliği ve seçtiği isim duyurulacak.
En Bilinmez Konklav
Bugün başlayacak olan konklav, seçici kardinallerin rekor seviyede yüksek olması, farklı bölgelerden gelmeleri ve birbirlerini tanımamaları nedeniyle Vatikan uzmanları tarafından “en öngörülemez papa seçimi” olarak nitelendiriliyor.
Prensler olarak adlandırılan kardinal sayısı halen 252, ancak yaşları 80’in üzerinde olduğu için 117’si seçime katılamıyor.
Seçici kardinal sayısı 135 ile rekor düzeyde yüksek, ancak bazı kardinalar sağlık sorunları veya önceki yıllarda vazgeçenler nedeniyle konklava katılamıyorlar.
Bir papa seçilebilmesi için üçte iki oy çokluğu gerekiyor, yani en az 133 oyu almak şart.
Seçici kardinalin yaş ortalaması 72 iken, en genç kardinal 45 yaşında ve Ukrayna’dan geliyor.
135 seçici kardinalin 108’i, Papa Francesco döneminde atanmıştır.
Papa Francesco, kilisenin Avrupa odaklı yapısını değiştirme çabaları kapsamında dünya genelinde farklı bölgelere kardinal atamıştı.
Bu nedenle, Haiti, Güney Sudan, Myanmar, Ruanda gibi 15 ülkeden kardinaller ilk defa konklava katılacaklar.
2013’teki bir önceki papa seçiminde Avrupalı kardinal oranı yüzde 52 iken, bugün yüzde 39’a düşmüştür.
Asya ve Afrika’dan gelen kardinal sayısında ise 2013’e göre önemli bir artış yaşanmıştır.
Ayrıca, Asya konklavda yüzde 17, Afrika ise yüzde 13 temsil edilmektedir.
Sırasıyla Güney Amerika ve Kuzey Amerika da diğer kıtalarda yer almaktadır.
Ülkeler bazında en fazla seçici kardinal İtalya’da bulunmaktadır, 17 kardinal ile İtalya, 10 kardinal ile ABD ve 7 kardinal ile Brezilya’dan sıradaki ülkelerdir.
Tarihsel olarak, en çok papa çıkaran ülke, 266 papadan 200’den fazlasına ev sahipliği yapmış olan İtalya’dır.
1978’e kadar 455 yıl boyunca papalar hep İtalyan kökenli olmuştur. Ancak bu dönemi sonlandıran Polonyalı Karol Wojtyla’nın 1978’de papa seçilmesiyle İtalyan papa dönemi sona ermiştir.
Bugün başlayacak konklavın sonucu merakla beklenirken, yeni bir papanın kimliği ve ismi belirleninceye kadar heyecanlı bir süreç yaşanacak.
